تأثیر شوری آب آبیاری و آبشویی خاک بر عملکرد ذرت در منطقه دشت جوین شهرستان سبزوار

چکیده شوری منابع آب و خاک یکی از مهمترین مسائلی است که علاوه بر کاهش محصولات کشاورزی به تدریج سطح زیر کشت را کاهش می دهد. یکی از مشکلات عمده در رابطه با آبیاری در مناطق خشک و نیمه خشک، تجمع املاح در نیمرخ خاک می باشد. آب آبیاری حتی اگر از بهترین نوع باشد، مقداری املاح محلول را به خاک منتقل کرده و در اکثر موارد باعث افزایش غلظت نمک در خاک می گردد. خاک هایی که مشکل شوری دارند، تهدید جدی برای کشاورز پایدار می باشند. با توجه به محدودیت منابع آب برای کشاورزی استفاده از آب های با کیفیت نامناسب روز به روز در حال افزایش است. یکی از روش های موثر برای کاهش شوری خاک، اعمال آبشویی همراه با مدیریت صحیح آبیاری است. برای این منظور آزمایش صحرایی در سال 1391 در شهرستان سبزوار انجام گرفت. مطالعه در قالب طرح آماری بلوک های خرد شده کاملا تصادفی در سه تکرار برای کشت ذرت به مرحله اجرا در آمد. تیمارها شامل چهار کیفیت آب آبیاری با شوری های 2، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر به عنوان کرت های اصلی، سه سطح آبشویی صفر، 20 و 40 درصد به عنوان کرت های فرعی بود. در این مطالعه تاثیر تیمارها بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت و برخی از ویژگی های شیمیایی خاک در خاکی با بافت لوم مورد بررسی قرار گرفت. رقم انتخاب شده در این مطالعه برای ذرت سینگل کراس 704 بود. نتایج نشان داد که اثر شوری آب آبیاری بر ارتفاع گیاه، وزن خشک گیاه، سطح برگ، تعداد ردیف در بلال، قطر بلال، تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. با افزایش شوری آب آبیاری و کاهش آبشویی، شوری خاک، نسبت جذب سدیم و درصد سدیم قابل تبادل خاک افزایش یافت و این افزایش در عمق 60 تا 90 سانتی متری خاک بیشتر از عمق های 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی متری خاک بود. افزایش شوری آب آبیاری و میزان آبشویی، ph خاک را افزایش داد و لایه زیرین نسبت به لایه بالایی میزان ph بالاتری داشت اما این تغییرات ناچیز بود. ولی ارتفاع گیاه، وزن خشک گیاه، سطح برگ، تعداد ردیف در بلال، قطر بلال، تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه، عملکرد دانه، تعداد و شاخص برداشت کاهش یافت. اثر آبشویی بر ارتفاع گیاه، وزن خشک گیاه و سطح برگ، تعداد ردیف در بلال، قطر بلال، تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. با اعمال آبشویی ارتفاع گیاه، وزن خشک گیاه و سطح برگ، تعداد ردیف در بلال، قطر بلال، تعداد دانه در بلال، وزن صد دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت افزایش یافت. اثر متقابل شوری آب آبیاری و آبشویی بر ارتفاع گیاه، سطح برگ، تعداد ردیف در بلال و قطر بلال معنی دار نشد و بر وزن صد دانه در سطح احتمال 5 درصد معنی-دار گردید و بر وزن خشک گیاه، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی-دار گردید. واژه های کلیدی: آبشویی، ذرت، شوری، عملکرد